AB-412 Griffon
Voor Search and Rescue (SAR) taken had de Koninklijke Luchtmacht tussen 1994 en 2015 drie AB-412SP reddingshelikopters in dienst. Vanaf vliegbasis Leeuwarden werden de helikopters ingezet voor het opsporen en redden van jachtvliegers die hun toestel boven zee moeten verlaten. Hiervoor was eén van de helikopters altijd 24 uur per dag inzetbaar vanaf de Vliehors-range op Vlieland. Vanwege hun reddingstaak waren de toestellen in fel geel en rood gespoten en vanwege deze gele kleur ook wel liefkozend ‘Tweety’ genoemd. Foto : Defensie
De SAR helikopters waren gestationeerd op de Vliegbasis Leeuwarden bij het 303 Squadron ingedeeld. Sinds juli 2008 was 303Sq onderdeel van het Defensie Helikopter Commando.
Achtergronden
In maart 1991 werd bepaald dat de Alouette III op korte termijn vervangen moest worden. Vervolgens werd in oktober 1992 het contract getekend voor de aanschaf van drie AB-412SP helikopters van de Italiaanse fabrikant Agusta.
De Bell 412 werd ontwikkeld uit de zeer succesvolle Bell 212. De Bell 412 kreeg een vierbladige hoofdrotor en werd aan de binnenkant totaal opnieuw ingericht. Ook de prestaties werden verbeterd. Zo kreeg de Bell 412 een groter vliegbereik, een langere vluchtduur en een hogere kruissnelheid. Agusta kreeg de licentierechten en bouwde het toestel onder de naam Agusta-Bell AB-412 Griffon.Foto: Jan Beima / www.sar303sqn.nl
Typerend voor de AB-412 zijn de op het ski-onderstel aangebrachte opblaasbare drijvers, die in noodgevallen moesten verhinderen dat de heli na een landing op zee zinkt. Ook aan boord van de AB-412 SP was een opblaasbare boot aanwezig. Deze bood plaats aan 10 personen. Specifiek voor de reddingsrol zijn verder de lier aan de rechterzijde van de romp en het ‘night sun’ zoeklicht dat onder de neus kan worden gemonteerd. In de neus was bovendien een weerradar ondergebracht.
De AB-412SP verving begin 1994 de Alouette III, die ongeveer 25 jaar dienst heeft gedaan als de helikopter van de SAR-squadron. Toen luisterde de unit overigens nog naar de naam SAR-vlucht. Eind 1998 werd de SAR-vlucht omgedoopt in 303 Squadron.
Met de komst van de NH90 helikopter had de Koninklijke Luchtmacht in eerste instantie besloten dat alle taken van het 303 Squadron met deze helikopter zouden worden uitgevoerd. Doordat deze helikopter te zwaar is om op de landingsplatforms van de meeste ziekenhuizen te landen, werd het patiëntenvervoer van de eilanden overgedragen aan de kustwacht en later aan ANWB Medical Air Assistance.
In 2014 besloot het ministerie van Defensie dat Search & Rescue geen kerntaak meer was van de luchtmacht en werd besloten tot opheffing van het squadron.
Op 15 januari 2015 kwam er een eind aan het AB-412 tijdperk en aan 57 jaar Search & Rescue door de luchtmacht. De drie toestellen werden verkocht aan Peru.
Operationele inzet
Jaarlijks voerde 303Sq zo’n 150 vluchten uit, een gemiddelde van 3 keer per week, maar in de zomerperiode was dat soms drie keer per etmaal. Het squadron werkte tijdens reddingswerkzaamheden nauw samen met vrijwilligers van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). Tijdens een actie waren er altijd vijf bemanningsleden aan boord van de SAR-helikopter. Er zijn twee vliegers waarvan één gezagvoerder, een hoistoperator (de persoon die de lier bedient waarmee de drenkeling uit het water wordt gehaald), een redder en een verpleegkundige. De bemanningsleden hadden dan ook, naast de verpleegkundige, allemaal een aanvullende medische opleiding gevolgd. Hierdoor kon er noodzakelijke medische assistentie tijdens de vlucht gegeven worden.
Foto: Defensie
Naast de reddingstaak zette de luchtmacht de SAR-helikopters in voor het vervoer van patiënten vanaf de waddeneilanden naar ziekenhuizen op het vasteland en voor het redden van drenkelingen. Aan boord was medische apparatuur geplaatst waaronder een zuurstofpaneel en hartbewakingsapparatuur. De helikopter bood ruimte aan drie liggende patiënten.
Technische specificaties
| Afmetingen : | Lengte 14 meter Cabine 2,34 x 2,44 meter |
| Motoren : | Pratt & Whitney PT6T-3B Twinpac |
| Gewicht : | leeg 2935 kg; maximaal 5400 kg |
| Snelheid : | kruissnelheid 216 km/uur; maximaal 255 km/uur |
| Vliegbereik : | 650 km / 3 uur met kruissnelheid |
| Vlieghoogte : | maximaal 4816 meter (16.000 voet) |
| Fabrikant : | Agusta (onder licentie van Bell helikopters) |
| Kleur : | Geel |
| Passagiers : | 13 zittende passagiers |
| Extra : | Communicatiemiddelen marifoon (onder andere voor contact met centrale post ambulance), C-2000 Navigatiemiddelen VOR, TACAN, ILS; ADF, Doppler, GPS, R-NAV, Weerradar Overige apparatuur Nightsun zoeklicht (1600 Watt); reddingsvlot voor 10 personen; automatisch opblaasbare drijvers voor noodlandingen op het water Optionele medische apparatuur 1 brancard, zuurstofpaneel + beademingsapparatuur, propaq.suction unit; defibrillator; eerste hulp tas; aansluitingsmogelijkheid couveuse. |
Registraties
Onderstaand volgt een overzicht van alle registratienummers met vervolgens de fabrieksregistratie, type-aanduiding, constructienummer, datum in dienst, datum uit dienst en eventuele opmerkingen. Aanvullingen en/of correcties zijn welkom op dhc@gras-spotters.nl.
| registratie | fabrieksreg. | type | c/n | in dienst | uit dienst | opmerking |
| R-01 | I-…. | AB412SP | 25630 | ??.03.94 | 01-01-2015 | Naar Peru als HAL460 |
| R-02 | I-…. | AB412SP | 25638 | ??.02.94 | 01-01-2015 | Naar Peru als HAL461 |
| R-03 | I-…. | AB412SP | 25641 | ??.05.94 | 01-01-2015 | Naar Peru als HAL462 |
