De wendbare Apache AH-64D gevechtshelikopter is voor een groot aantal taken inzetbaar. Deze helikopter beschikt over geavanceerde waarnemings- en navigatieapparatuur, waardoor hij uitermate geschikt is voor het uitvoeren van verkenningstaken. De gevarieerde bewapening, van 30mm kanon tot lasergeleide raketten, biedt bescherming aan grondtroepen of transporthelikopters. Ook kan deze helikopter offensief worden ingezet om gepantserde voertuigen, tanks of doelen als commando- en radarposten, artillerieopstellingen en opstellingen van geleide wapens uit te schakelen. Deze taken kan de Apache dag en nacht en bij slecht weer uitvoeren.
De Apaches zijn ingedeeld bij het 301 squadron op de vliegbasis Gilze-Rijen.
Achtergrond van de AH-64D Apache helikopter
In 1993 begon de selectie-procedure voor het type gevechtshelikopter. In maart 1994 waren er vier finalisten uit deze strijd gekomen: de AH-1W Super Cobra, de AH-64D Apache (beide van Amerikaanse makelij), de Italiaanse A-129 Mangusta en de Frans-Duitse Tigre. De ministerraad besloot op 7 april 1995 uiteindelijk tot de aanschaf van dertig AH-64D Apache helikopters van de firma McDonnell Douglas (nu overgenomen door Boeing). De Tweede Kamer ging op 23 mei akkoord met dit besluit.
Op 24 mei 1995 werd op de vliegbasis Gilze-Rijen het contract ondertekend door de staatssecretaris van Defensie, drs. J.C. Gmelich Meijling en de ambassadeur van de Verenigde Staten in Nederland de heer Terry Dornbusch. Dit contract, met een waarde van ongeveer 1,3 miljard gulden, omvatte o.a.:
- 30 AH-64D helikopters, af te leveren tussen 1998 en 2002;
- 12 AH-64A helikopters, te gebruiken op lease-basis van de US Army tot medio 2000;
- Opleiding en training voor vliegend-en technisch personeel;
- Opleiding en training voor diverse staf-elementen.
Eind 1996 zijn de twaalf AH-64A lease-helikopters overgevlogen vanuit Duitsland en in februari 1997 bij de Tactische Helikopter Groep in gebruik gesteld. De aflevering van de nieuwe AH-64D helikopters is gestart in mei 1998. In verband met de aflevering van de toestellen in de D-versie, zijn in september 2000 zes van de twaalf geleasde helikopters in de A-versie weer overgedragen aan de US Army . De laatste zes lease-helikopters zijn in februari 2001 overgedragen. Conform planning is in mei 2002 de 30ste en laatste AH-64D aan ons land geleverd. De AH-64A en AH-64D kunnen uiterlijk van elkaar worden onderscheiden door de vorm van de verbredingen die zich aan het voorste deel van de romp bevinden, onder de cockpits. Hierin bevindt zich extra elektronica.
De taken die met de Apache kunnen worden uitgevoerd zijn veelzijdig en variëren van het uitschakelen van gepantserde doelen tot het vanuit de lucht bewaken van gebieden. Om deze taken te kunnen uitvoeren beschikt de helikopter over een uitgebreid pakket sensoren waaronder een TV-camera die 127x kan inzoomen, een infra-rood camera voor het opsporen van doelen, een soort telescoop en een laser voor het meten van afstanden en het geleiden van Hellfire-raketten. Tot slot heeft de Apache nog een speciale infra-rood camera waar de vliegers ’s nachts mee kunnen vliegen en de directe omgeving kunnen verkennen. Deze sensoren maken de Apache bij uitstek gericht om indien gewenst ongemerkt een gebied in de gaten te houden of te beveiligen. De bewapening die hiervoor kan worden meegevoerd bestaat naast de eerder genoemde Hellfire-rakketten uit 2.75’’ rakketen en 30 mm munitie. De rockets worden vervoerd en afgeschoten met zogenaamde ´rocketpods’. De 30 mm munitie wordt afgevuurd met de ‘gun’ die aan de onderzijde aan de voorkant van het toestel is gemonteerd. De loop van deze gun kan worden bestuurd door de bewegingen van de helm van de vlieger, m.a.w. de loop wordt gericht in de richting waarheen de vlieger kijkt! Het toestel beschikt over de modernste zelfbeschermingsmiddelen in de vorm van, een radar- en laser-detector, een infra-rood stoorzender en 30 chaff patronen om radar-geleide raketten te misleiden.
Operationele inzet
Van juni 1998 tot september 1999 heeft een detachement in Bosnië missies uitgevoerd met de twee AH-64A Apaches ten behoeve van de SFOR-vredesmacht. Verschillende keren zijn daarbij dreigende overtredingen van het Dayton-akkoord vroegtijdig geconstateerd en kon de SFOR-macht bijtijds maatregelen nemen. Het Apache detachement maakte deel uit van een Amerikaanse Apache-eenheid uit Duitsland (6/6th Cav) en door deze samenwerking werd veel waardevolle ervaring opgedaan.
In 2001 verbleven vier AH-64D toestellen in Djibouti. Daar was een detachement van de luchtmacht gestationeerd met 130 personeelsleden. De hier gestationeerde Apaches dienden in geval van een eventuele evacuatie van Nederlandse militairen van de UNMEE-vredesmacht in Eritrea/Ethiopië assistentie te verrichten. Het was wereldwijd de eerste keer dat de D-versie van de Apache operationeel werd ingezet.
Van april 2004 tot april 2005 zijn Apaches ingezet in Afghanistan en Irak, waarbij in 2004 één Apache is verongelukt in Afghanistan. Sinds april 2006 zijn opnieuw Apaches ingezet in Afghanistan ten behoeve van de ISAF. Vanaf oktober 2006 zijn de Apaches gestationeerd op Kamp Holland te Tarin Kowt. Door de snelheid en flexibele inzet kan de taak van de Apache tijdens een missie, indien de situatie dit vereist, worden aangepast. Zo kan een surveillancetaak dankzij de beschikbare bewapening snel overgaan in een ‘show of force’ en – indien noodzakelijk – in een daadwerkelijke inzet tegen doelen op de grond. De Apaches blijken een veelgevraagd en onmisbaar wapen ter bescherming van grondtroepen. Eind 2010 liep de missie in Afghanistan af.
4 Apaches zijn ingezet geweest voor de Multidimensional Integrated Stabilisation Mission in Mali (Minusma). Nederland leverde van april 2014 tot 1 mei 2019 een belangrijke bijdrage aan deze missie. De Apaches zijn 2,5 jaar ingezet geweest en kwamen per C-17 in 2017 terug op de vliegbasis Gilze-Rijen. Tijdens een schietoefening in Gao maart 2015 kwamen kapitein René Zeetsen (30) en eerste luitenant Ernst Mollinger (26) om het leven. Een commissie van de Koninklijke Luchtmacht die onderzoek deed naar het ongeluk kwam met de conclusie dat een technisch falen van een component in het besturingssysteem de veroorzaker was. Tijdens de Minusma missie vlogen de Apaches met UN markeringen.
Technische specificaties van de Apache
| Afmetingen : | lengte 15,47 meter breedte 5.79 meter hoogte 3,92 meter hoofdrotor 4 bladen, diameter 14.63 meter, 292 tpm (toeren per min.) staartrotor 4 bladen, diameter 2.79 meter, 1417 tpm |
| Motoren : | twee, type General Electric T700-GE-701C |
| Vermogen : | continu 1685 pk per motor, maximaal 1765 pk (bij 1 motor) |
| Gewicht : | leeg 5662 kg maximaal tactisch gewicht 9190 kg maximaal gewicht 10433 kg |
| Snelheid : | kruissnelheid 222 km/uur, maximaal 366 km/uur |
| Vliegbereik : | Vliegbereik 460-485 km of circa 2,5 uur. Het aantal kilometers of de vliegduur is van de missie afhankelijk. Door gebruik van extra brandstoftanks (max. 4x) kan het bereik worden vergroot met 330 km per tank |
| Fabrikant : | Boeing Defense & Space Group, Helicopter Division, Mesa, Arizona (VS) |
| Kleur : | Olijfgroen |
| Bewapening : | Hellfire anti-tank raketten (maximaal 16), 2.75 inch ongeleide raketten (maximaal 76), 30 mm kanon (maximaal 1200 stuks munitie) |
| Niet alle bewapening kan gelijktijdig in de maximale hoeveelheid worden meegenomen. Het gewicht van de mee te voeren bewapening is van invloed op het vliegbereik |
Registratienummers
Onderstaand volgt een overzicht van alle registratienummers met vervolgens de fabrieksregistratie, type-aanduiding, constructienummer, datum in dienst, datum uit dienst en eventuele opmerkingen. Aanvullingen en/of correcties zijn welkom op dhc@gras-spotters.nl.
| registratie | fabrieksreg. | type | c/n | in dienst | uit dienst | opmerking |
| Q-01 | 98-00101 | AH-64D | DN001 | 29.05.98 | active | |
| Q-02 | 98-00102 | AH-64D | DN002 | 31.07.98 | active | Ft Hood, USA |
| Q-03 | 98-00103 | AH-64D | DN003 | 30.10.98 | active | Ft Hood, USA |
| Q-04 | 98-00104 | AH-64D | DN004 | 20.11.98 | active | |
| Q-05 | 98-00105 | AH-64D | DN005 | 29.01.99 | active | |
| Q-06 | 98-00106 | AH-64D | DN006 | 30.04.99 | active | Ft Hood, USA |
| Q-07 | 98-00107 | AH-64D | DN007 | 30.04.99 | active | Ft Hood, USA |
| Q-08 | 98-00108 | AH-64D | DN008 | 27.08.99 | active | |
| Q-09 | 98-00109 | AH-64D | DN009 | 30.11.99 | active | |
| Q-10 | 98-00110 | AH-64D | DN010 | 28.02.00 | active | |
| Q-11 | 98-00111 | AH-64D | DN011 | 09.06.00 | active | Ft Hood, USA |
| Q-12 | 98-00112 | AH-64D | DN012 | 28.04.00 | active | Ft Hood, USA |
| Q-13 | 98-00113 | AH-64D | DN013 | 16.08.00 | active | |
| Q-14 | 98-00114 | AH-64D | DN014 | 28.07.00 | active | |
| Q-15 | 98-00115 | AH-64D | DN015 | 06.10.00 | 17.03.15 | w/o Gao, Mali |
| Q-16 | 98-00116 | AH-64D | DN016 | 31.10.00 | active | |
| Q-17 | 98-00117 | AH-64D | DN017 | 12.01.01 | active | |
| Q-18 | 98-00118 | AH-64D | DN018 | 29.01.01 | active | |
| Q-19 | 98-00119 | AH-64D | DN019 | 24.04.01 | active | |
| Q-20 | 98-00120 | AH-64D | DN020 | 25.07.01 | 29.08.04 | w/o Afghanistan |
| Q-21 | 98-00121 | AH-64D | DN021 | 31.07.01 | active | |
| Q-22 | 98-00122 | AH-64D | DN022 | 27.09.01 | active | |
| Q-23 | 98-00123 | AH-64D | DN023 | 31.10.01 | active | |
| Q-24 | 98-00124 | AH-64D | DN024 | 10.01.02 | active | |
| Q-25 | 98-00125 | AH-64D | DN025 | 18.01.02 | active | |
| Q-26 | 98-00126 | AH-64D | DN026 | 29.01.02 | active | |
| Q-27 | 98-00127 | AH-64D | DN027 | 15.02.02 | active | Ft Hood, USA |
| Q-28 | 98-00128 | AH-64D | DN028 | 20.03.02 | active | Ft Hood, USA |
| Q-29 | 98-00129 | AH-64D | DN029 | 30.04.02 | active | |
| Q-30 | 98-00130 | AH-64D | DN030 | 30.04.02 | active | |
| 25430 | 85-25430 | AH-64A | PV251 | 27.01.97 | 28.09.00 | returned to US Army |
| 25465 | 85-25465 | AH-64A | PV286 | 27.01.97 | 29.09.00 | returned to US Army |
| 25471 | 85-25471 | AH-64A | PV292 | 27.01.97 | 29.09.00 | returned to US Army |
| 25472 | 85-25472 | AH-64A | PV293 | 27.01.97 | 28.09.00 | returned to US Army |
| 25474 | 85-25474 | AH-64A | PV295 | 27.01.97 | 20.02.01 | returned to US Army |
| 25480 | 85-25480 | AH-64A | PV301 | 27.01.97 | 20.02.01 | returned to US Army |
| 25482 | 85-25482 | AH-64A | PV303 | 27.01.97 | 20.02.01 | returned to US Army |
| 25485 | 85-25485 | AH-64A | PV306 | 27.01.97 | 20.02.01 | returned to US Army |
| 68970 | 86-08970 | AH-64A | PV340 | 27.01.97 | 20.02.01 | returned to US Army |
| 68983 | 86-08983 | AH-64A | PV353 | 27.01.97 | 28.09.00 | returned to US Army |
| 69029 | 86-09029 | AH-64A | PV399 | 27.01.97 | 20.02.01 | returned to US Army |
| 69033 | 86-09033 | AH-64A | PV403 | 27.01.97 | 29.09.00 | returned to US Army |
