SH-14 Lynx
Het Defensie Helikopter Commando (DHC) beschikt voor maritieme operaties over een aantal SH-14D Lynx helikopters. Primair opereert de Lynx vanaf een fregat, vanwaar ze worden ingezet voor het verkennen van de omgeving van het scheepsverband op zoek naar vijandelijke Foto: Edwin Daalderschepen en onderzeeboten. Ook wordt de helikopter ingezet voor het transport van troepen en search-and-rescue. De Lynx vloot is gestationeerd op Maritiem Vliegkamp De Kooy en wordt vanaf 2010 geleidelijk vervangen door nieuwe NH-90 helikopters.
Achtergronden
De Westland Lynx is een helikopter die ontworpen is door de Britse fabrikant Westland in samenwerking met het Franse Aerospatiale. Eind jaren zestig werkten Westland en Aerospatiale samen aan de ontwikkeling van drie helikopters: de Puma, de Gazelle en de Lynx. Aerospatiale nam het leeuwendeel van de ontwikkeling van de eerste twee typen voor zijn rekening, terwijl Westland het grootste deel van de Lynx ontwierp. Het toestel werd gebouwd in Westland’s fabriek in Yeovil. De helikopter vloog voor het eerst op 21 maart 1971 als de Westland WG.13. Hoewel de helikopter aanvankelijk bedoeld was voor civiel en maritiem gebruik, leidde militaire interesse tot de ontwikkeling van de Army and Navy Lynx, die in gebruik werd genomen in 1977 en later in gebruik is genomen in de strijdkrachten van meer dan een dozijn naties, waaronder Nederland. De Lynx is één van de wendbaarste helikopters in de wereld en is onder andere in staat zogenaamde backflips uit te voeren.
De Lynx is oorspronkelijk ontworpen voor het opsporen en uitschakelen van vijandelijke oppervlakteschepen en onderzeeboten. Met een dipping-sonar (die onder de helikopter in het water wordt gedompeld) kunnen onderzeeboten worden opgespoord. Voor de eventuele uitschakeling van onderzeeboten kan de Lynx twee doelzoekende Mk46 torpedo’s meenemen. Met de Forward Looking Infra-Red camera kan ook ’s nachts gepatrouilleerd worden en indien nodig kan in de deuropening een machinegeweer van 7,62 mm worden geïnstalleerd. Voor zelfbescherming is hij voorzien van chaff en flares.
De Nederlandse marine vliegt sinds 1978 met de Lynx. Aanvankelijk waren er 24 stuks in drie verschillende varianten. De UH-14A (6 stuks) was de opvolger van de Agusta Bell 204 helikopter en was bedoeld voor opleidingen en SAR taken. De SH-14B (10 stuks) en de SH-14C (8 stuks) waren ten behoeve van de onderzeebootbestrijding vanaf fregatten. Vanaf 1993 zijn alle typen gestandaardiseerd naar één multi-role versie, de SH-14D.
De taken waarvoor de SH-14D wordt ingezet zijn Search and Rescue, Special Forces (DSI), transport, onderzeebootbestrijding (Anti Submarine Warfare) en oppervlakteoorlogvoering (Anti Surface Warfare). De Lynx helikopter vervult een belangrijke search-and-rescue functie: 24 uur per dag, 7 dagen per week staat een helikopter klaar op vliegkamp De Kooy om uit te vliegen bij een calamiteit op de Noordzee. Met de lier worden drenkelingen uit het water of patiënten van schepen gehesen. Aan boord gaat dan ook een arts mee. Met de Lynx worden ook transporttaken uitgevoerd zoals het overbrengen van mensen en materiaal tussen schepen of het afzetten van een arrestatieteam aan boord van een verdacht schip. Arrestatieteams bestaan uit speciaal getrainde mariniers die worden ingezet bij het handhaven van handelsembargo’s of acties tegen piraterij.
Thuisbasis van de SH-14D is vliegveld De Kooy nabij Den Helder. Tot voor kort viel de Lynx-vloot onder de Groep Maritieme Helikopters van de Koninklijke Marine. Echter vanaf 4 juli 2008 is die groep opgegaan in het Defensie Helikopter Commando (DHC) vallend onder het bevel van de Koninklijke Luchtmacht. Het DHC heeft twee Lynx squadrons: 7 en 860. Het 7 Squadron is het opleidings- en SAR squadron en 860 Squadron opereert vanaf schepen. Uiterlijk 2013 zal de SH-14D volledig vervangen zijn door de NH-90
Technische specificaties
| Afmetingen : | Rotordiameter 12,8 m |
| Rompgrootte (LxH) 12m x 3,2 m | |
| Gewicht : | 4875 kg |
| Vliegbereik : | 590 km |
| Snelheid : | kruissnelheid 120 knopen (220 km/u) maximum snelheid 135 knopen (250 km/u) |
| Motoren : | twee maal Rolls-Royce GEM 42 |
| Bewapening : | 2 torpedo’s; 1 machinegeweer 7,62 mm |
| Sensoren : | dipping-sonar; radar; FLIR (Forward Looking Infra-Red) |
| Bemanning : | Standaard 3 |
Registraties
Onderstaand volgt een overzicht van alle registratienummers met vervolgens de fabrieksregistratie, type-aanduiding, constructienummer, datum in dienst, datum uit dienst en eventuele opmerkingen.
Aanvullingen en/of correcties zijn welkom op dhc@gras-spotters.nl.
| registratie | fabrieksreg. | type | c/n | in dienst | uit dienst | opmerking |
| 260 | G-17-1 | SH-14D | WA003 | ??.??.?? | xx.xx.12? | wfu, storage De Kooy |
| 261 | G-17-? | SH-14D | WA007 | 12.12.76 | active | |
| 262 | G-17-? | SH-14D | WA014 | ??.??.?? | xx.xx.11 | wfu, storage De Kooy |
| 263 | G-17-? | UH-14A | WA020 | ??.??.?? | 01.04.82 | w/o |
| 264 | G-17-3 | SH-14D | WA022 | ??.??.?? | xx.03.09 | wfu, instructional Gilze-Rijen |
| 265 | G-17-4 | SH-14D | WA023 | ??.??.?? | xx.06.09 | wfu, storage De Kooy |
| 266 | G-17-20 | SH-14D | WA076 | ??.??.?? | xx.xx.11 | wfu, storage Woensdrecht? |
| 267 | G-17-? | SH-14D | WA086 | ??.??.?? | xx.xx.11 | wfu, storage De Kooy |
| 268 | G-17-20 | SH-14D | WA105 | ??.??.?? | xx.11.09 | wfu, instructional Gilze-Rijen |
| 269 | G-17-5 | SH-14D | WA108 | ??.??.?? | xx.12.05 | wfu, storage Gilze-Rijen |
| 270 | G-17-? | SH-14D | WA112 | ??.??.?? | ??.01.07 | wfu, storage Gilze-Rijen |
| 271 | G-17-22 | SH-14D | WA118 | ??.??.?? | ??.06.06 | wfu, storage Gilze-Rijen |
| 272 | G-17-23 | SH-14D | WA124 | ??.??.?? | xx.xx.11 | wfu, storage De Kooy |
| 273 | G-17-20 | SH-14D | WA130 | ??.??.?? | active | |
| 274 | G-17-? | SH-14D | WA137 | ??.??.?? | xx.01.10 | wfu, storage De Kooy |
| 275 | G-17-? | SH-14B | WA143 | ??.??.?? | 31.03.82 | w/o |
| 276 | G-17-25 | SH-14D | WA174 | ??.??.?? | xx.10.06 | wfu, storage Gilze-Rijen |
| 277 | G-17-26 | SH-14D | WA194 | ??.??.?? | xx.xx.11 | captured Lybia |
| 278 | G-17-27 | SH-14D | WA197 | ??.??.?? | xx.01.09 | wfu, storage De Kooy |
| 279 | G-17-28 | SH-14D | WA198 | ??.??.?? | active | |
| 280 | G-17-29 | SH-14D | WA206 | ??.??.?? | active | |
| 281 | G-17-30 | SH-14D | WA211 | ??.??.?? | active | |
| 282 | G-17-31 | SH-14D | WA215 | ??.??.?? | 10.11.98 | w/o |
| 283 | G-17-32 | SH-14D | WA219 | ??.??.?? | active |
