Inschrijven als nieuw lid? 
Inschrijven voor een reis / evenement?
Jouw gegevens beheren / controleren?

Historie

Ontstaan

De aanleiding om in 1910 in de gemeente Gilze-Rijen een vliegveld te realiseren, was een gevolg van een evenement een jaar daarvoor. Op 27 juni 1909 vloog in Etten-Leur het eerste vliegtuig in Nederland. Door de stuwende kracht van de Hr. Heerma van Voss en veel geld, vloog de Franse graaf De Lambert met zijn Wright daar een rondje van drie minuten. De Hr. Heerma van Voss en andere zakenlieden uit Brabant richtten in 1910 de “Eerste Nederlandse Vlieg Vereniging” op. Ze kochten een stuk heidegrond tussen de dorpen Gilze en Rijen en bouwden een vliegveld met een hangaar voor reparatie. In augustus 1910 werd de eerste vliegdemonstratie gehouden op de Molenheide. In 1911 werd de Molenheide een etappe plaats van een grote Europese rondvlucht. Er waren 68 vliegtuigen aangemeld maar slechts 12 vliegtuigen kwamen op de Molenheide aan. Veel piloten haalden op de Molenheide hun brevet. Militaire vliegers van Soesterberg namen de Molenheide in gebruik als hulpvliegveld. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de Molenheide intensief gebruikt voor grensbewaking met België. Ieder jaar werden er ook rondvluchten georganiseerd, maar verder was het rustig op de Molenheide. In de dertiger jaren werd ten oosten van de Molenheide een begin gemaakt met de aanleg van nog een vliegveld, Nerhoven. Nerhoven is als vliegveld nooit als zodanig in gebruik geweest.

Tweede Wereldoorlog

De Tweede Wereldoorlog had een grote invloed op de gemeente Gilze-Rijen, zowel letterlijk als figuurlijk. De Duitsers bouwden de Molenheide en Nerhoven uit tot één vliegveld met alles erop en eraan. Honderden hectaren grond en huizen werden gevorderd voor de bouw van “Fliegerhorst Gilze-Rijen”. Startbanen, opstelplaatsen en vele gebouwen werden uit de grond gestampt. In september 1940 stegen de eerste Duitse vliegtuigen op vanaf Gilze-Rijen met als bestemming Engeland. Dat ging zo door tot oktober 1944, ook met rustige periodes, maar altijd hebben er tientallen Duitse vliegtuigen vanaf het vliegveld gevlogen. Maar een vliegveld in oorlogstijd had ook een keerzijde. Verschillende keren werd het vliegveld door de geallieerden gebombardeerd. Vaak werd alleen het doel geraakt en werd er veel schade op het vliegveld aangericht. Maar een paar keer vielen de bommen buiten het vliegveld, met als gevolg veel schade bij de burgerbevolking en menselijk leed. Tientallen onschuldige burgers werden gewond en velen vonden de dood in dit inferno als gevolg van de bommen. Voor veel inwoners van de dorpen een reden om te vluchten naar een rustiger oord. Maar in oktober 1944 kwamen de geallieerden vanuit Alphen aan en bevrijdden de gemeente Gilze-Rijen van de Duitsers.

Na de bevrijding

Na de bevrijding werd zo snel mogelijk een begin gemaakt met het herstellen van het door de Duitsers vernielde vliegveld. De geallieerden wilden van Gilze-Rijen een vliegveld dicht bij het front maken. Na een paar dagen waren de eerste squadrons vliegtuigen al gestationeerd en operationeel vanaf Gilze-Rijen. De grote vraag na 5 mei 1945 was, wat gaat er gebeuren met het vliegveld? Alles afbreken en de gronden terug naar de wettige eigenaren, of handhaven als een militair vliegveld? We weten de afloop. In 1946 werd Gilze-Rijen het vliegveld waar de toekomstige piloten hun voortgezette opleiding kregen. Bij de Voortgezette Vlieger Opleiding (VVO) vlogen ze met de Harvard. De Waarnemers opleiding vloog met Proctor en Anson toestellen. De Rijksluchtvaartschool (RLS), die gevestigd was in de zuidwest-hoek van het vliegveld, vloog met drie verschillende typen vliegtuigen; de Tiger Moth, de Harvard en de tweemotorige Beechcraft. In totaal waren er in 1950 zo’n 140 vliegtuigen gestationeerd. Waar is de tijd gebleven dat er zoveel vliegtuigen op Gilze-Rijen gestationeerd waren?

In 1955 vertrok de RLS naar vliegveld Eelde (de Tiger Moths waren toen op Ypenburg gestationeerd). Het op 15 augustus 1951 opgerichte Depot Vliegtuig Materieel (DVM) kreeg in de zuid-westhoek van het vliegveld zijn ruimte. Honderden militairen en burgers vonden hier hun werkplek in werkplaatsen en magazijnen. Honderden vliegtuigen kwamen voor hun groot onderhoud naar de basis. Dit onderdeel verhuisde in de negentiger jaren naar de vliegbasis Woensdrecht.

Nieuwe vliegtuigen

Maar tijden veranderen, in de zestiger jaren komt de EVO van Woensdrecht naar Gilze-Rijen met de Fokker S-11. De Harvard was intussen buitengebruik gesteld en de vervolg opleiding werd in het buitenland (België) gedaan. Een andere opleiding werd opgericht, de Lichte Vliegtuigen Opleiding (LVO) met Piper Super Cubs voor waarnemers en voor de artillerieopleiding.
Het straaljager tijdperk breekt aan voor Gilze-Rijen. Vanaf april 1972 tot augustus 1988 was 316 squadron met de NF-5A/B operationeel vanaf Gilze-Rijen. 314 squadron kwam in oktober 1988 met de NF-5A/B van Eindhoven naar Gilze-Rijen. En in 1991 ging 314 squadron na uitfasering van NF-5 over op de F-16A/B en dit squadron bleef tot de opheffing op Gilze-Rijen. In de zeventiger jaren is het vliegveld op de schop gegaan en rolbanen en startbanen werden opnieuw aangelegd. Er werden shelters gebouwd voor de Amerikaanse en Nederlandse vliegtuigen. Gilze-Rijen kreeg de status van zogenoemde Co-located Air Base. Deze COB-velden dienden ertoe om versterkingen in tijden van spanning te huisvesten.
In de loop der jaren waren er vele deployment met Amerikaanse squadrons. Het indrukwekkendste deployment in de historie van Gilze-Rijen was op 8 juni 1993 met de aankomst van acht F-117 Stealth bommenwerpers van 415th FS uit Holleman. Tienduizenden luchtvaartfans bevolkten de omgeving van het veld, om maar niets te missen van dit unieke moment. Het uren wachten werd beloond toen om 20:00 uur de eerste vier toestellen in zicht kwamen. Tijdens het verblijf van de F-117 op Gilze-Rijen hebben duizenden fans op de Langenbergseweg genoten.
Door veranderingen in het defensie beleid wat aantallen F-16 betreft, verandert er op het vliegveld erg veel. Het 314 squadron wordt daarom per 1 januari 1996 opgeheven. Wordt het vliegveld gesloten of hoe verder?  

Helikopters

De plaats van de F-16 werd ingenomen door helikopters. Als eerste werden de BO-105 en de Alouette III van het GPLV op Gilze-Rijen gestationeerd. Daarna volgde de oprichting van de “Tactische Helikopter Groep”; een grote stap voorwaarts. Op Gilze-Rijen werd een nieuw squadron opgericht; het 301 squadron dat ging vliegen met 12 geleaste Amerikaanse AH-64A Apaches. Defensie bestelde in Amerika 30 nieuwe AH-64D Apaches, die in de loop van de daarop volgende jaren geleverd werden. En de geleaste kisten gingen retour afzender.
Een probleem was dat de THG was gestationeerd op twee vliegvelden, Gilze-Rijen en Soesterberg. Het kabinet besloot daarom in 2003 dat alle helikopters op vliegbasis Gilze-Rijen gestationeerd werden. De vliegbasis veranderde in een gigantische bouwput. In een paar jaar werden er grote hangaars gebouwd voor de Chinooks en Cougars. Tevens verrezen onderhoudshallen, een schilderswerkplaats, extra personeelsgebouwen en administratieve ruimten op de basis.

Nu alles klaar is en alle helikopters op Gilze-Rijen staan, is Gilze-Rijen de grootste luchtmachtbasis van Nederland. Waren we dat in 1950 ook al niet?